Ngày 19/3/2017 nhân kỷ niệm 7 năm thành lập, Tiki bắt đầu tham gia mô hình Marketplace. Tiki chuyển đổi mô hình từ B2C (doanh nghiệp với khách hàng, nghĩa là sản phẩm của Tiki bán cho khách hàng) chuyển sang mô hình Marketplace – cho đơn vị khác đăng ký tài khoản trên Tiki để bán hàng.
Tiki là doanh nghiệp kinh doanh trong ngành thương mại điện tử được thành lập vào năm 2010, với khởi điểm ban đầu chủ yếu kinh doanh sách trực tuyến, sau 7 năm, Tiki.vn hiện đã trở thành một nhà bán lẻ trực tuyến đa ngành với 9 ngành hàng tiêu dùng cơ bản, trong đó sách vẫn là một sản phẩm “nhận diện” thương hiệu doanh nghiệp. Cho tới tận bây giờ, trong đầu người tiêu dùng, Tiki vẫn là nơi lựa chọn hàng đầu cho việc mua sách. Và hiện tại Tiki sẽ phải chuyển hóa ý thức tiêu dùng của người Việt, Tiki không chỉ bán sách mà còn bán những mặt hàng khác.
Năm 2016, Tiki được VNG rót vốn 384 tỷ đồng để sở hữu 38% cổ phần. Ngay trong năm 2016, VNG cho biết Tiki chịu lỗ khoảng 40,7 tỷ đồng và theo số liệu 2017 vừa được công bố, khoản lỗ năm qua lên tới 282 tỷ đồng, gấp 7 lần năm trước và khiến Tiki lỗ tổng cộng 323 tỷ đồng chỉ trong vỏn vẹn 2 năm. Và số tiền đó được đốt gần hết. Với số tiền đã đốt, có thể nói tới nay, Tiki là một trong những tên tuổi thương mại điện tử lớn nhất trên thị trường Việt Nam.
Và tới đầu tháng 4/2018, Tiki đã thay đổi giấy đăng ký doanh nghiệp, nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài từ 13,08% lên 40,6%. JD và Sumitomo là 2 cổ đông lớn nhất với tỷ lệ sở hữu 22,1% và 7,32%. (Tiki còn nhiều nhà đầu tư khác, 2 ông này là chủ đầu tư lớn nhất). Việc tỷ lệ vốn nước ngoài tăng thì đồng nghĩa với việc Tiki có thể bị nuốt chửng bất kỳ lúc nào. Việc này chúng ta không bàn tới, Hương chỉ trích dẫn để bạn nhìn thấy, Tiki gọi được rất nhiều vốn. Trong kinh doanh kêu gọi được vốn đầu tư chứng tỏ dự án đó khả thi, càng tuyệt vời hơn khi nó thu hút được nhiều nhà đầu tư.
Mỗi người mỗi khác, bạn cũng khác với đầu óc suy nghĩ của bạn. Tiki kinh doanh kêu gọi vốn, còn người đàn ông giàu nhất hành tinh ông ấy lại làm khác, ông ấy muốn “sở hữu” nên chiến thuật đường đi của ông khác mặc dù ông ấy cũng đi từ 2 bàn tay trắng. Tư suy khác nhau sẽ cho những hành động khác nhau, bạn có thể muốn biết về Cuộc đời và sự nghiệp của người đàn ông giàu nhất hành tinh John D. Rockefeller.
Làm ăn kinh doanh, có tiền để đốt cho quảng cáo là dấu hiệu đáng mừng, không tiền để đốt chúng ta nên lựa chọn phân khúc ngách, hoặc chiến thuật kinh doanh tránh đụng độ với những ông lớn. Nên để mình sống được rồi mới tính tiếp. Đốt tiền quảng cáo thành công không thể không nhắc tới kỳ tích của Honda, họ hướng tới thay đổi hành vi của người tiêu dùng, bạn nên xem Chiến thuật marketing của Honda khiến doanh thu tăng 12 lần, sống sót tại thị trường Mỹ và trở thành một ví dụ “kinh điển”.
Khi kinh doanh thành công, ai cũng sẽ vươn chiếc vòi bạch tuộc của mình đi tới nhiều ngành nghề khác nhau. Tiki khi ở mô hình B2C tuy lỗ liên tục vì chiến thuật của họ muốn giành ngôi đầu bảng trong mảng thương mại điện tử, bán hạ giá và nhiều chính sách hỗ trợ khách hàng khác nhau cùng đầu tư cơ sở hạ tầng, đốt tiền quảng cáo ở tất cả các mặt trận nên tiền hàng bán lượng lớn vẫn chưa đủ bù cho số tiền đã bỏ ra. Tuy nhiên Tiki vẫn lớn mạnh. Vậy nhưng khi Tiki chuyển sang mô hình Marketplace, lợi hay hại?
Nói người thì ngẫm tới ta, Tiki có cuộc chiến của nó và chúng ta cũng có cuộc chiến của mình. Vậy đọc và học hỏi từ họ xem chúng ta học được gì, cần làm gì, cần tránh gì trong kinh doanh của ta nhé!
Hiện nay, thị trường thương mại điện tử Việt Nam có thể được chia thành 4 nhóm mô hình chính: B2B – doanh nghiệp với doanh nghiệp; C2C – khách hàng với khách hàng (như Chotot.vn, Sendo.vn, Shopee.vn); B2C – doanh nghiệp với khách hàng (như Tiki.vn, Adayroi.vn, Lotte.vn, vuivui.com); Marketplace (Lazada.vn, Zalora.vn).
Marketplace được ví như trung tâm thương mại, nơi cho thuê các không gian để doanh nghiệp mở gian hàng, trưng bày và bán sản phẩm. Nói cách khác, đây là một sàn giao dịch để kết nối bên bán và bên mua.
Hiện nay, Tiki vẫn kết hợp cả B2C và Marketplace (vừa bán hàng của mình vừa cho thuê không gian bán hàng). Khi tham gia chuyển đổi mô hình Marketplace thì Hương nhẩm tính, Tiki được lợi.
1. Tiki được đa dạng hóa được hàng hóa bán ra, đa dạng hóa nguồn hàng, đa dạng hóa nhà sản xuất (đa dạng hóa thương hiệu).
NẾU NHÉ, Tiki có số lượng khách hàng lớn, số lượng người tham gia bán hàng lớn Tiki có thể đứng ra làm “đầu mối bán buôn” các sản phẩm cho người tham gia bán hàng bán trên Tiki (số liệu về họ Tiki có, có thể liên hệ chào hàng). Số lượng nhập hàng lớn sẽ khiến Tiki giảm chi phí mua hàng và giá vốn hàng hóa.(Tiki chắc không muốn ôm rơm nặng bụng, chẳng ai có thể cái gì cũng ôm được, đi lệch mục tiêu kinh doanh là rất mệt mỏi đấy ạ nhưng bạn nào có ý tưởng bán buôn thì có thể mua dữ liệu bên Tiki).
2. Người bán hàng “sẽ” giúp Tiki quảng bá được thương hiệu của Tiki. (Thương hiệu cực kỳ quan trọng trong kinh doanh, có những thương hiệu được định giá cả tỷ đô).
3. Khách hàng được người bán hàng kéo vô đó sẽ là khách hàng tiềm năng mua những sản phẩm khác trên Tiki. (Cái này cộng hưởng, cả Tiki và người tham gia bán hàng được lợi nhưng chung quy về lâu về dài tất cả đơn vị bán hàng là người sẽ làm giàu cho Tiki về sau này).
4. Marketplace giảm đáng kể chi phí đầu tư mua hàng chi phí nhân công,.. và quản lý tốt vốn lưu động.
5. Khi lượng khách đăng ký với số lượng lớn, hàng hóa bán ra lớn thì Tiki có số tiền vốn lưu động lớn, bởi Tiki cầm tiền hàng của họ trong vòng 15 ngày (Tiki có chính sách 15 ngày nhận tiền hàng bán ra 1 lần).
6. Mọi khiếu nại hay thắc mắc sản phẩm đều của khách hàng đều được Tiki hỗ trợ nhiệt tình. Bạn mà bán hàng lỗi có thể trây bửa không đổi, còn Tiki sẽ đổi thẳng cho khách (Tiki cho bạn lựa chọn hoặc là gửi hàng tại kho của Tiki hoặc bạn có đơn hàng thì họ tới chỗ bạn lấy hàng đóng gói và vận chuyển đi). Tiki được chữ tín và tránh được rủi ro, còn hàng lỗi trong khâu vận chuyển hoặc lỗi đâu đó bạn là người phải đổi cho khách.
7. Tiki cũng có chữ tín trong mắt khách hàng khi ép giá các đơn vị tham gia bán hàng phải bán dưới mức niêm yết trên thị trường. Khách hàng được lợi, người tham gia chỉ còn cách lấy số lượng bù giá thành thôi. (Hoặc họ làm hàng giả để có thể bán với chi phí thấp, cái này tùy tâm nhé, bởi lách luật thì ai cũng có thể. Đang bàn lợi thế Tiki nhận được, thì chúng ta nhìn vào lợi thế họ có được khi chuyển đổi mô hình.)
Chữ tín hiện nay của Tiki là chất lượng hàng hóa và tốc độ giao hàng. Nên hiện tại họ vẫn chú trọng điều này, khá tốt. Rất được lòng khách hàng.
8. Khi tham gia Marketplace, Tiki tận dụng tối đa được nguồn nhân lực của mình hiện có, nguồn lực vừa làm các công việc của Tiki vừa tham gia làm việc cho những đơn vị tham gia bán hàng trên Tiki. Ví dụ như nhân viên xử lý đơn hàng, đóng hàng, giao vận, chăm sóc khách hàng…
Nếu bạn đang làm ăn kinh doanh, cũng nên tham gia các mô hình này để bán sản phẩm của mình. Có nhiều website dạng này, bạn nên tham gia sau đó xem bên nào hữu hiệu thì bạn tập chung (nếu nguồn nhân lực và vốn mỏng bạn không nên rải hàng ở nhiều chỗ, chết chắc).
Như vậy, về cơ bản, Marketplace là hướng đi tốt, Tiki chọn phát triển theo hướng này là đúng. Tuy nhiên, để tồn tại được thì Tiki cũng sẽ phải có đủ sức để cạnh tranh với các đại gia đi trước như Lazada, Zalora…
Hiện tại Tiki không hỗ trợ quảng cáo sản phẩm cho người bán như 1 số đơn vị khác, nên người bán có khả năng sẽ gặp khó khăn trong bán hàng. Tiki lúc này vẫn chỉ chú trọng với lợi ích của khách hàng và của Tiki, chưa thực sự chú ý hỗ trợ cho người tham gia bán hàng trên Tiki. Điểm này là điểm yếu, bởi Tiki và họ cộng hưởng, cần thúc đẩy cả họ phát triển mới tốt.
Mô hình của Tiki là mô hình online, offline cũng nhiều người làm, như Tràng Tiền plaza là khu trung tâm thương mại cho nhiều người thuê gian hàng và bán hàng nhưng do hình thức kinh doanh không phù hợp nên chết. Tiki cũng không ngoại lệ nếu đường đi không cộng hưởng với người bán hàng, không nghĩ lợi ích của họ và vốn không mạnh dễ bị những ông lớn khác bóp chết.
Bạn nên đọc về Chiến lược marketing bán lược cho sư và bài học kinh doanh kinh điển, rất hay và hữu ích!